Streep door BTW-aftrek bij verhuur werkkamer aan eigen bv?
Geplaatst op: 01-09-2021, 09:00:31
Nu vaker thuiswerken de norm is, hebben steeds meer eigen woningen een werkruimte. Verhuur je deze werkruimte als DGA BTW-belast aan je eigen bv, dan mocht je tot nu toe de BTW op de bouw- en andere kosten van de werkruimte in aftrek brengen. Sinds kort weigert de Belastingdienst steeds vaker de BTW-aftrek bij verhuur van (onzelfstandige) werkruimte in de eigen woning.
Voor de BTW is het echter – anders dan voor de inkomstenbelasting – niet van belang of er sprake is van een al dan niet kwalificerende werkruimte. Wel is het van belang of je de werkruimte feitelijk gebruikt voor BTW-belaste activiteiten. Als de ondernemer kosten maakt ten behoeve van BTW-belaste activiteiten, mag hij de BTW in principe aftrekken. Hiervoor is dan vanzelfsprekend wel een factuur met correcte tenaamstelling vereist, die aan de ondernemer is gericht.
Aftrekbare BTW werkruimte
Welke BTW van de werkruimte is aftrekbaar? Een ondernemer kan de BTW op de bouwkosten van een woon-werkpand slechts in aftrek brengen voor zover deze toe te rekenen is aan deze werkruimte. Hetzelfde geldt voor bijvoorbeeld energiekosten en schoonmaakkosten. Bij de meest gangbare methode voor het bepalen van deze BTW-aftrek wordt de oppervlakte van de werkruimte als vertrekpunt genomen. Kortgezegd: neemt de werkruimte bijvoorbeeld 15% van de woning in beslag, dan kan ook 15% van de BTW op de bouw-, energie- en schoonmaakkosten in aftrek worden gebracht. Ten aanzien van de aankopen die de BTW-ondernemer uitsluitend doet om zijn werkruimte in te richten, geldt een ander ‘regime’. De BTW op die aankopen (denk bijvoorbeeld aan een bureau(stoel), vloer, computer, dossierkast, e.d.) is volledig aftrekbaar. Mits de werkruimte uitsluitend wordt gebruikt voor BTW-belaste ondernemingsactiviteiten.
Aandachtspunten
Het is belangrijk dat de ondernemer de geclaimde aftrek van BTW op verzoek van de Belastingdienst aannemelijk kan maken. Uit de administratie moet duidelijk blijken hoe de aftrek precies is berekend. De BTW-aftrek kan de ondernemer worden geweigerd, als hij/zij bij een belastingcontrole geen onderbouwing kan geven, of niet over correct op naam gestelde facturen beschikt. Let op: het voorgaande geldt in beginsel níet voor de werkruimte van een werknemer of DGA. Werknemers en DGA’s zijn namelijk op zichzelf niet als BTW-ondernemer aan te merken.
Aftrek BTW werkruimte door DGA
De Belastingdienst staat de aftrek van de BTW doorgaans niet toe, vanuit de optiek dat een DGA die een (onzelfstandige) werkruimte in de eigen woning aan de bv verhuurt, geen BTW-ondernemer is. Onder bepaalde voorwaarden kan een DGA echter toch in aanmerking komen voor aftrek van BTW op de bouw- en andere kosten van zijn/haar werkruimte in de eigen woning. De Hoge Raad heeft namelijk al in 2013 en 2014 meerdere malen geoordeeld dat de verhuur van een werkkamer aan de eigen bv in beginsel kwalificeert als een economische activiteit voor de BTW. De verhuurder wordt daardoor BTW-ondernemer. Als dan vervolgens wordt geopteerd voor een BTW-belaste verhuur, kan aftrek van BTW op de toerekenbare kosten worden geclaimd.
Werkkamerarrest
In het zogeheten werkkamerarrest uit 2014 ging het om een samenwerkingsverband tussen twee echtgenoten, die de werkkamer in hun gezamenlijke eigen woning verhuurden aan de bv van een van hen. Deze DGA gebruikte de werkkamer voor de BTW-belaste activiteiten van de bv. Op basis hiervan hadden partijen ook geopteerd voor een BTW-belaste verhuur aan de bv. De werkkamer bevond zich in de kelder van de woning en was voorzien van ramen, maar had geen eigen sanitaire voorzieningen of een keuken. De ruimte was uitsluitend bereikbaar via de voordeur van de woning en een trap in de hal van de woning.
De Hoge Raad stelde in deze zaak vast dat het samenwerkingsverband de werkkamer voldoende duurzaam (voor ten minste vijf jaar) aan de bv tegen een vergoeding ter beschikking stelde. Daarmee was de verhuur voor de BTW als economische activiteit aan te merken en kwalificeerde het samenwerkingsverband als BTW-ondernemer. Dat de werkkamer alleen aan de eigen bv van de DGA werd verhuurd, was voor de Hoge Raad niet van belang. Aangezien de bv volledig BTW-plichtig was, konden partijen op grond van de Wet op de omzetbelasting 1968 opteren voor een BTW-belaste verhuur. Hierdoor had het samenwerkingsverband recht op aftrek van BTW op de bouw- en andere kosten van de werkruimte. Kortom, op basis van dit arrest is het verdedigbaar dat een DGA met zijn/haar partner voor de verhuur van een onzelfstandige werkruimte opteert voor een BTW-belaste verhuur. Daarmee kan aftrek van BTW op de toerekenbare kosten worden geclaimd.
Dit strookt echter niet met het beleid van de staatssecretaris, zoals neergelegd in het Vastgoedbesluit. Daarin wordt namelijk een werkkamer zonder zelfstandige toegang (die qua gebruik volledig is geïntegreerd in de woning) niet aangemerkt als een zelfstandig te gebruiken ruimte. Dit houdt in dat het bij verhuur van deze ruimte ook niet mogelijk is om te opteren voor BTW-belaste verhuur. Door de genoemde arresten van de Hoge Raad lijkt dit beleid achterhaald.
Wijziging standpunt Belastingdienst
De Belastingdienst neemt sinds kort steeds vaker het standpunt in dat de verhuur van de werkkamer aan de eigen bv voor de BTW géén economische activiteit is, omdat deze verhuur niet zou kwalificeren als het ‘deelnemen aan een markt’. De aftrek van BTW op de toerekenbare kosten van de werkruimte wordt dan geweigerd. De Belastingdienst beroept zich hierbij op het arrest van de Hoge Raad in de zaak gemeente Borsele, waarin een vraag- en aanbodtoets aan de orde kwam. In die zaak constateerde de Hoge Raad dat de gemeente Borsele geen prestaties aanbood op de algemene markt voor (in dit geval) personenvervoer – en zodoende geen economische activiteiten verrichtte. In plaats daarvan was de gemeente zelf de ontvanger en eindverbruiker van de vervoersprestaties. Op die manier kon er ook geen sprake zijn van BTW-ondernemerschap, waardoor de BTW op kosten niet voor aftrek in aanmerking kwam.
Welk standpunt neemt de Belastingdienst nu in ten aanzien van de verhuur van onzelfstandige werkruimte aan de eigen bv? Volgens de Belastingdienst neemt de verhuurder in die situatie niet deel aan een algemene markt voor de verhuur van bedrijfsruimte; de werkkamer zou nooit voor langere tijd onder dezelfde condities aan derden worden verhuurd. De verhuur aan de eigen bv kwalificeert dan niet als economische activiteit en de verhuurder (lees: de DGA en zijn/haar partner) heeft in die visie dan ook geen recht op aftrek van BTW op de aan die verhuur toe te rekenen kosten.
Wat nu?
Is dit standpunt van de Belastingdienst houdbaar? De geldende rechtspraak lijkt voldoende aanknopingspunten te bieden om een en ander te weerleggen. Zo heeft de Hoge Raad in de aangehaalde uitspraken uit 2013 en 2014 over de verhuur van onzelfstandige werkruimtes uitdrukkelijk aangegeven dat een reële markt voor de verhuur van dit soort werkkamers geen voorwaarde is om deze verhuur als economisch activiteit aan te merken. Dit lijkt alleen relevant te zijn in situaties waarin diensten worden verricht door een publiekrechtelijk lichaam (zoals de gemeente Borsele).
Verder geldt voor de BTW als algemeen uitgangspunt dat een activiteit als economische activiteit kan worden aangemerkt als deze zelfstandig, duurzaam en tegen vergoeding wordt verricht. Die beoordeling is feitelijk van aard en geldt verdedigbaar ook voor het tegen vergoeding ter beschikking stellen van werkruimte(n) in een woning. Het nieuwe standpunt van de Belastingdienst zal in ieder geval tot nieuwe gerechtelijke procedures leiden.
Elke casus verdient specifieke aandacht
In situaties waarin een ondernemer kantoor- of werkruimte verhuurt aan de eigen bv, is het in alle gevallen belangrijk om alle feiten en omstandigheden goed in beeld te hebben. Aangezien elke casus anders is, kunnen ook de BTW-gevolgen anders zijn. Word je geconfronteerd met het strenge(re) standpunt van de Belastingdienst? Of wil je weten welke mogelijkheden je in nieuwe of bestaande situaties hebt? Win dan advies in bij een BTW-specialist.
Bron: bijdrage van 31 augustus 2021 van Roger J.H. Klinkeberg, als BTW-specialist en docent verbonden aan Fiscount, op www.accountancyvanmorgen.nl